«An AI-based Holistic Dynamic Framework for a Safe Drone’s Operation in Restricted and Urban Areas -AI4HyDrop» isimli proje Ufuk Avrupa Programı kapsamında desteklendi.
Özellikle kişisel insansız hava araçlarının kullanımının çok hızlı bir şekilde artması ile gerek hava sahalarında gerek şehirlerin kendisinde bir paradigma dönüşümü yaşanacağı görülmektedir. Çok açıkça görülmektedir ki bunlar aynı zamanda birçok problemi de beraberinde getirecektir. Potansiyel İHA/drone operasyonlarının sayısı ve çeşitliliği arttıkça sınırlı bölgeleri kapsayan yoğun nüfuslu kentsel alanlarda hava sahasını yönetmek giderek zorlu bir görev haline gelecektir. Bu tür alanlar, yoğunlaşma olasılığının yüksek olması ve nihayetinde potansiyel yakın karşılaşmaların çok olması nedeniyle, tehlikelerin azaltılmasına yönelik özel yapılandırılmış hava sahaları ve anlık değişkenlere bağlı olarak hizmetlerin yönetimini gerektirir.
Bütün dünyada çeşitli programlar son zamanlarda insansız-hava sahası (U-Space) hizmetleri için operasyon konseptlerinin tanımlanması üzerinde çalışmaktadır. Bazıları farklı seviyelerde operasyon modelleri çerçeveleri ortaya koymaktadırlar. Ancak, hava sahası kullanımının sistemli olarak düzenlenmesi için çeşitli kabiliyetler arasında etkili ve verimli bir bilgi akışı oluşturan bütünsel bir yaklaşımın gerekli olduğu görülmektedir. Problemin karmaşıklığı da değerlendirildiğinde, arıca ölçeklendirebilirlik de dikkate alınarak, yüksek otonomiye sahip akıllı hava trafiği yönetiminin kurgulanması zorunlu olmaktadır. Çok farklı performans ve kabiliyetlere sahip İHA’ların hava sahalarına dahil olması ile bu görüş daha da önem kazanacaktır. Ayrıca güvenlik kaygılarının, operasyonların nüfus yoğun bölgelere yakınlığı açısından da çok daha güçlü bir şekilde değerlendirilmesi gerekliliği de ortada durmaktadır.
Bu bağlamda AI4HyDrop hava sahasının bütün kullanıcılarının ihtiyaçlarını değerlendirecek bütüncül bir yaklaşım sunmak için çalışacaktır. Bu kapsamda operasyonel çözümlerin yanı sıra, uçuş planlama onay süreci, uçuş önceliklendirme (polis, yangın gözetleme, ilaç taşıma vb. gibi durumlarda) gibi fonksiyonlar için açıklanabilir yapay zekanın yeteneklerini kullanarak adil ve şeffaf bir çerçeve oluşturmayı amaçlar. Ayrıca, bilinen operasyon yapılarını da acil durum planlaması gibi temel unsurlar açısından tekrardan ele alır. Böylece insansız-hava sahası hizmetlerinin uygulanması için gereken karmaşıklık, güvenirlik ve ölçeklenebilirlik yapay zekâ tabanlı araçlar ve sistemler arasında yoğun ancak güvenli bilgi akışları ile karşılanmak istenmektedir. Bu manada özetle AI4HyDrop, insansız hava sahası yönetiminde yoğun bir dijitalleşme ve yüksek seviye otonomlaşma çözümlerini oluşturmak için çalışacaktır.
AI4HyDrop Sorost-Norge Universitesi (Norveç) tarafından yönetilmekte ve konsorsiyumda İTÜ’nün yanı sıra Madrid-Europe Üniversitesi (İspanya), SINTEF Uygulama ve Araştırma Enstitüsü (Norveç), Alman Havacılık Ajansı – DLR (Almanya), Çek Havacılık Araştırma Merkezi -VZLU (Çekya) Devlet Hava Meydanları İşletmesi (Türkiye), Katara (Fransa), Sopra-Steria (Fransa), Düzce Belediyesi (Türkiye), Kongsberg Belediyesi (Norveç) bulunmaktadır. Konsorsiyumda İTÜ, yapay zekaya dayalı otonom uçuş planı doğrulaması/kabulü/uygunsuzluk bildirimi ve uçuşun otonom olarak operasyonel ve çevresel puanlanması üzerine odaklanan iş paketini yönetmektedir. Bir Exploratory Research projesi olarak kurgulanan AI4HyDrop konsorsiyumu toplamda 2 Milyon Euro bütçeye sahip olmuştur ve çalışmaları 30 ay boyunca sürecektir.